Bệnh tay chân miệng đang có xu hướng bùng phát trở lại ở nhiều tỉnh thành, đặc biệt tại khu vực miền Nam. Bệnh lây lan nhanh, ảnh hưởng chủ yếu đến trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Bài viết cung cấp thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Bệnh tay chân miệng là gì?
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường ruột gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi mầm non. Tay chân miệng lây lan nhanh và dễ bùng phát thành dịch trong cộng đồng. Bệnh có thể tự khỏi nhưng đôi khi gây biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm cơ tim.
2. Nguyên nhân và con đường lây nhiễm
• Virus gây bệnh thường là Coxsackie A16 hoặc Enterovirus 71 (EV71)
• Lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, phân hoặc dịch tiết mũi họng của người bệnh
• có thể tồn tại trên đồ chơi, tay nắm cửa, khăn, ly uống nước…
• Bệnh dễ bùng phát ở môi trường tập thể như nhà trẻ, trường học
3. Triệu chứng nhận biết sớm
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao, biếng ăn, mệt mỏi
• Xuất hiện bóng nước nhỏ ở lòng bàn tay, chân, mông hoặc miệng
• Miệng loét gây đau, khiến trẻ bỏ bú, quấy khóc nhiều
• Một số trường hợp có thể nổi ban không điển hình, dễ bỏ sót chẩn đoán
4. Dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm
Cần đưa trẻ đi khám ngay nếu có các biểu hiện sau:
• Sốt cao liên tục trên 2 ngày, không đáp ứng thuốc hạ sốt
• Nôn ói nhiều, quấy khóc liên tục, ngủ li bì
• Giật mình bất thường, run tay chân, đi đứng loạng choạng
• Thở mệt, da tái xanh, mạch nhanh, yếu, có dấu hiệu suy tuần hoàn
5. Cách chăm sóc và điều trị
• Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu điều trị triệu chứng
• Hạ sốt bằng paracetamol đúng liều theo cân nặng trẻ
• Cho trẻ ăn lỏng, mát, tránh thức ăn nóng hoặc cứng gây đau miệng
• Rửa miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn theo chỉ định
• Theo dõi sát nhiệt độ, dấu hiệu thần kinh, tim mạch để kịp thời xử trí.
6. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả
• Rửa tay bằng xà phòng cho trẻ và người chăm sóc trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh
• Vệ sinh sạch đồ chơi, vật dụng cá nhân, khu vực sinh hoạt hàng ngày
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người đang nghi mắc bệnh
• Cho trẻ nghỉ học khi có dấu hiệu bệnh để tránh lây lan
• Tiêm phòng vắc xin EV71 (nếu có) theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
7. Khuyến cáo từ Bộ Y tế
• Phụ huynh cần theo dõi sát sức khỏe trẻ trong mùa dịch bệnh
• Khi trẻ có biểu hiện nghi ngờ, cần đưa đến cơ sở y tế để khám và điều trị
• Báo ngay cho trạm y tế khi phát hiện ổ dịch tại nhà trẻ hoặc cộng đồng
• Tuân thủ các khuyến cáo phòng chống dịch từ cơ quan y tế địa phương.
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện và phòng ngừa đúng cách. Chủ động bảo vệ trẻ bằng vệ sinh cá nhân, môi trường và theo dõi sát dấu hiệu cảnh báo sẽ giúp ngăn ngừa dịch lan rộng và giảm thiểu biến chứng nguy hiểm.
