Ở Việt Nam, việc tự mua thuốc giảm đau tại hiệu thuốc khi đau đầu, đau bụng hay nhức mỏi xương khớp là rất phổ biến. Nhiều người cho rằng chỉ cần vài viên thuốc là có thể yên tâm. Tuy nhiên, lạm dụng hoặc dùng sai cách có thể dẫn tới ngộ độc, tổn thương gan, xuất huyết tiêu hóa, thậm chí nhập viện cấp cứu.
Dưới đây là những sai lầm điển hình khi tự dùng thuốc giảm đau mà bạn tuyệt đối nên tránh.
1. Uống thuốc giảm đau như “kẹo ngọt”
Nhiều người coi Paracetamol lành tính, cứ đau là uống, thậm chí dùng liên tục nhiều ngày.
Thực tế:
- Quá liều Paracetamol (trên 4g/ngày ở người lớn) có thể gây suy gan cấp, nguy hiểm đến tính mạng.
- WHO khẳng định Paracetamol là nguyên nhân ngộ độc thuốc hàng đầu trên thế giới.
Theo Tuổi Trẻ Online, một bệnh nhân ở Hà Nội đã phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng thủng dạ dày nặng sau khi tự ý uống Paracetamol liều cao kéo dài để giảm đau do đau nhức xương.
2. Tự ý phối hợp nhiều loại thuốc giảm đau
Một số người nghĩ rằng kết hợp Paracetamol, Ibuprofen, Aspirin sẽ giúp giảm đau nhanh hơn.
Hậu quả:
- Nguy cơ xuất huyết tiêu hóa, suy thận tăng cao.
- Aspirin kết hợp thuốc chống đông máu có thể gây chảy máu khó kiểm soát.
Mayo Clinic khuyến cáo: chỉ nên dùng một loại thuốc giảm đau và theo đúng hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
3. Uống thuốc khi bụng đói
NSAIDs (Ibuprofen, Diclofenac, Naproxen…) là nhóm thuốc dễ mua, nhưng nếu uống khi bụng rỗng, thuốc sẽ gây:
- Kích ứng niêm mạc dạ dày
- Nguy cơ viêm loét, thủng, xuất huyết tiêu hóa
Đã có nhiều trường hợp phải cấp cứu vì nôn ra máu sau khi uống Ibuprofen khi chưa ăn gì.
Giải pháp: luôn uống sau bữa ăn hoặc ít nhất có lót dạ bằng bánh mì, cháo, sữa.
4. Bỏ qua bệnh nền và thuốc đang dùng
Không phải ai cũng có thể sử dụng thuốc giảm đau.
Đối tượng nguy cơ:
- Người bệnh gan, thận, tim mạch
- Người đang dùng thuốc chống đông máu, thuốc hạ huyết áp
- Người có tiền sử loét dạ dày
- Ví dụ: bệnh nhân đang dùng Warfarin (thuốc chống đông) nếu kết hợp Aspirin sẽ tăng nguy cơ xuất huyết nội tạng.
5. Dùng thuốc lâu dài thay vì đi khám
Thuốc giảm đau chỉ nên là giải pháp tạm thời. Việc kéo dài nhiều ngày sẽ che giấu triệu chứng của bệnh gốc như:
- Thoát vị đĩa đệm (đau lưng)
- Loét dạ dày (đau bụng)
- U xơ tử cung (đau bụng kinh)
Lạm dụng thuốc sẽ khiến bệnh âm thầm tiến triển nặng, đồng thời gây hại gan, thận.
Cách dùng thuốc giảm đau an toàn
- Chỉ dùng khi thật sự cần thiết.
- Không tự ý phối hợp nhiều loại thuốc.
- Không vượt quá liều tối đa ghi trên tờ hướng dẫn.
- Uống sau khi ăn, hạn chế rượu bia khi dùng thuốc.
- Luôn hỏi ý kiến bác sĩ/dược sĩ, đặc biệt nếu có bệnh nền.
Khi nào cần đi khám ngay?
- Đau kéo dài trên 7 ngày dù đã uống thuốc.
- Xuất hiện triệu chứng bất thường: nôn ra máu, vàng da, tiểu ít, phù nề.
- Người có bệnh gan, thận, tim mạch cần được chỉ định riêng.
Bảng tóm tắt sai lầm và hậu quả
| Sai lầm phổ biến | Hậu quả nguy hiểm |
|---|---|
| Lạm dụng Paracetamol | Suy gan, tử vong |
| Phối hợp nhiều loại | Xuất huyết tiêu hóa, suy thận |
| Uống khi đói | Loét, thủng dạ dày |
| Bỏ qua bệnh nền | Tăng biến chứng, tương tác thuốc |
| Dùng kéo dài | Che lấp bệnh gốc, tổn thương gan thận |
Tổng kết lại, nhập viện vì sai lầm khi dùng thuốc giảm đau không còn xa lạ. Những viên thuốc tưởng vô hại lại có thể gây tổn thương gan, thận, dạ dày nếu dùng không đúng cách. Hãy nhớ: thuốc giảm đau không phải kẹo ngọt. Sử dụng đúng liều, đúng chỉ định và đi khám khi cần để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Nguồn tham khảo
- Bộ Y tế Việt Nam. Hướng dẫn sử dụng thuốc giảm đau an toàn. Cục Quản lý Dược, 2023.
- World Health Organization (WHO). Paracetamol: Use and risks. Link
- Mayo Clinic. Pain relievers: Understanding your options. Link
- Báo Tuổi Trẻ. Bệnh nhân phải nhập viện vì ngộ độc Paracetamol, suy gan nặng. Tuổi Trẻ Online
